Rodzina najmniejsza komórka społeczeństwa. Gwarantuje jego ciągłość zarówno w aspekcie biologicznym, społecznym, ekonomicznym jak i kulturowym. Stanowi dla nas wartość nadrzędną, kultywowaną od pokoleń jako najtrwalsze ogniwo zaspakajania potrzeb emocjonalnych, społecznych czy kulturowych. To rodzina, od podstaw uczy nas reakcji na świat, tu uczymy się wartości, norm i funkcjonowania. Jakie funkcje w naszym życiu pełni rodzina?
Definicja rodziny
Problematyką rodziny, jej funkcjonowaniem i wpływem na ludzkie życie czy funkcjonowanie społeczeństwa zajmują się różne dziedziny naukowe. Socjologia, pedagogika, psychologia, prawo, teologia. Każda z nich ma swoją definicję oraz rozumienie pojęcia rodziny, skupiając się na najważniejszych jej rolach, funkcjonowaniu i rozwoju. W ujęciu pedagogicznym, rodzina odgrywa funkcję najbardziej znaczącą i podstawową w kształtowaniu, wychowaniu i rozwoju młodego pokolenia. W rodzinie dziecko uczy się poprzez zamierzone i celowe działania opiekuńcze, wychowawcze czy emocjonalne działania w społeczeństwie. Poznaje normy społeczne oraz uczy się wyrażania uczuć, myśli, wzorców zachowań, zasad kultury i ról społecznych. To podstawowe środowisko wychowawcze, przygotowujące do dojrzałego życia. A od pierwszych dni pełni rolę opiekuńczą zapewniająca rozwój i egzystencję zaspokajają podstawowe potrzeby człowieka. Definicja rodziny może być również oparta na więzach biologicznych, która mówi o funkcji prokreacji, tworząca ścisłą grupę połączoną więzłem małżeńskim i rodzicielskim oraz silnymi relacjami emocjonalnymi. Rodzina odgrywa bardzo ważną rolę w kształtowaniu zachowania jak i osobowości poszczególnych członków rodziny. Istotny wpływ maja spełniane role w grupie. Zaspakajając potrzeby zarówno w sferze materialnej i niematerialnej tworzy niepowtarzalne i oryginalne właściwe dla danej rodziny zasady, tradycje i więzi. Rodzina jest elementem społeczeństwa, która funkcjonując w sposób wielopokoleniowy przekazuje wartości kulturalne, wierzenia, tradycje obyczaje dając poczucie tożsamości rodzinnej, narodowej i regionalnej. Jest dla Państwa gwarantem przetrwanie kultury narodowej. Z powyższych cech wynika jak ważną i elementarną, dla człowieka i społeczeństwa grupą jest rodzina.
Funkcje rodziny
Jednym z podstawowych z podstawowych zagrożeń w globalizacji i postępu naukowo-technologicznego jest zmiana warunków życia, które niejednokrotnie wpływają na zmiany w funkcjonowaniu rodzin. Zmiany w sferach społeczno-kulturowych odbijają się na relacjach i więziach a postęp ekonomiczny i gospodarczy niesie zagrożenie w stabilności i bezpieczeństwie stałości rodziny.
Jako podstawowe funkcje rodziny wymienia się:
- Prokreacyjną, daje ona zapewnienie rozrostu demograficznego społeczeństwa.
- Produkcyjną, ważna funkcja dla rozwoju każdego społeczeństwa. Opiera się ona na przygotowywaniu i dostarczaniu nowych osób jako pracowników na rynek pracy.
- Opiekuńczą, zaspakajającą podstawowe działania związane z opieką i funkcjonowaniem.
- Socjalizacyjną, przekazująca tradycje, narodowy język, wzory zachowań oraz wartości kulturalne i moralne danego społeczeństwa i narodu.
- Psychohigieniczną jako podstawowa funkcja gwarantująca poczucie bezpieczeństwa, przynależności, równowagi emocjonalnej oraz warunki do rozwoju osobowości. Prawidłowo działająca rodzina uczy pozytywnych zachowań, kształtuje pozytywne cechy osobowości czym przeciwdziała powstawaniu zaburzeń emocjonalnych.
- Ekonomiczną, zapewnianie i zaspokojenie materialnych potrzeb rodziny oraz poszczególnych członków jednostek.
- Społeczną wynikającą z pochodzenia danej rodziny, co klasyfikuje rodzinę w strukturach społeczeństwa.
- Emocjonalną, zaspokajanie emocjonalne potrzeb członków oraz wyrażania swojej osobowości na tle interakcji poszczególnych osób w rodzinie.
- Rekreacyjno-towarzyska, spełnia rolę zaspokajania kontaktów interpersonalnych, komunikacyjnych, odpoczynku i rekreacji.
- Socjalizacyjna warunkuje do przygotowania spełniania ról w społeczeństwie.
-
Rodzina nie spełniająca modelu ustalonego w społeczeństwie za normę nazywana jest rodziną dysfunkcyjną. Członkowie rodziny dysfunkcyjnej żyją w sposób nie zaspakajający potrzeb wynikających z poszczególnych ról. Brak im kompetencji do rozwiązywania pojawiających się problemów oraz wykonywania obowiązków. Dysfunkcyjność związana jest z różnymi czynnikami. Najczęściej elementami powodującymi zaburzenia w działaniu rodziny z pewnością jest ubóstwo, bezrobocie, alkoholizm, osierocenie lub rozpad rodziny oraz przemoc.
Przyglądając się współczesnej rodzinie często sięgamy po słowo kryzys, widząc luki w działaniu i nie spełnianiu niektórych z wymienionych funkcji. Rodzina jest wartością przekazywaną z pokolenia na pokolenie w dobie ogólnej transformacji na świecie, ciężko o to by i ona nie ulegała zmianom. Jednakże większość z wymienionych funkcji nadal jest ponadczasowa i niezmiennie jest dla większości z nas ogromną i niezastapioną wartością.
